Εκρήξεις θυμού: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε....

"Το παιδί μου είναι 4 ετών και παρουσιάζει συχνά έντονες εκρήξεις θυμού όταν δεν παίρνει αυτό που θέλει. Τις χειρότερες κρίσεις τις παρουσιάζει σε δημόσιο χώρο, ειδικά όταν είμαστε μέσα σε κατάστημα. Πέφτει στο πάτωμα, χτυπάει τα πόδια του και ουρλιάζει. Είναι πολύ ενοχλητική συμπεριφορά και θα ήθελα να σταματήσει άμεσα. Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης τέτοιων εκρήξεων θυμού;".

Γράφει η Μαρία Θωμαδάκη

Εργοθεραπεύτρια

Είναι σημαντικό για έναν γονέα να παρατηρεί πότε το παιδί παρουσιάζει εκρήξεις θυμού. Τα παιδιά ξεσπούν για δύο κυρίως λόγους:

Ο πρώτος είναι η ανικανότητα να διαχειριστούν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους τη συγκεκριμένη στιγμή. Είναι δηλαδή όταν προσπαθούν να ρυθμίσουν τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά τους αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο για να μην αισθάνονται λυπημένα, απογοητευμένα ή θυμωμένα. Γι' αυτό, αρχίζουν να ουρλιάζουν, να χτυπούν τα πόδια τους στο πάτωμα και να ξαπλώνουν κατά γης σαν να σας λένε: "Βοήθησε με είμαι εκτός ελέγχου".

Η δεύτερη αιτία των ξεσπασμάτων των παιδιών είναι η επιθυμία τους να ελέγχουν την κατάσταση, αποσκοπώντας στο να αποκτήσουν κάτι που θέλουν κι εσείς τους το απαγορεύεται. Σκέφτονται δηλαδή "αν η μαμά μου πει όχι όταν τη ρωτήσω για ένα παιχνίδι, θα βάλω τα κλάματα και θα ουρλιάζω μέχρι να μου το πάρει". 

Πώς όμως προλαμβάνω τις εκρήξεις θυμού;
Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να αποφευχθούν αυτές οι εκρήξεις θυμού είναι να προσπαθήσουμε να τις αποτρέψουμε. Αν και δεν είναι εύκολο, σε μερικές περιπτώσεις μπορούν να προληφθούν. Ένα παιδί είναι πιθανότερο να εμφανίσει τέτοια ξεσπάσματα στις παρακάτω περιπτώσεις:

1. Όταν είναι πεινασμένο ή κουρασμένο. Αν ναι, τότε πρέπει να προγραμματίζετε εσείς τα καθήκοντα στα οποία δυσκολεύεται το παιδί, εκτός κι αν το ίδιο προτιμάει να παίρνει έναν υπνάκο και να τρώει ένα υγιεινό σνακ. 
2. Όταν το παιδί έχει κάποια προσδοκία: Για παράδειγμα, εάν ο γιος ή η κόρη σας παίρνει κάποιο παιχνίδι όταν βγαίνει για ψώνια με τη γιαγιά ή τον παππού, το ίδιο περιμένει και από εσάς. Σε αυτή τη περίπτωση, πρέπει να χρησιμοποιήσετε την προ- διδασκαλία. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος να βοηθήσετε το παιδί σας να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες. Όταν πάτε σε ένα κατάστημα, εξηγήστε του τι θα κάνετε ή τι έχετε σκοπό να αγοράσετε. Για παράδειγμα, πείτε του: "θα βάλουμε στο καλάθι χυμό, γάλα και ψωμί και στη συνέχεια θα πληρώσουμε στο ταμείο και θα επιστρέψουμε σπίτι. Εμείς σήμερα, δεν θα αγοράσουμε παιχνίδια".  Επίσης, φροντίστε να ορίσετε κανόνες πριν πάτε στο κατάστημα: "θα περπατάς δίπλα μου και θα μου κρατάς το χέρι". Εξηγείστε στο παιδί τι θα συμβεί αν ακολουθεί τους κανόνες αλλά και ποιες θα είναι οι συνέπειες τι αν τους παραβιάσει. 

Μπορεί επίσης να φανεί χρήσιμο το να αναθέσετε στο παιδί σας κάποια αρμοδιότητα η οποία θα το κρατάει απασχολημένο όση ώρα θα είστε στο κατάστημα, όπως το να βάζετε κάποια πράγματα μέσα στο καλάθι και να τα διαγράφει από τη λίστα. Με αυτόν τον τρόπο είναι πιθανόν να καταφέρετε να αποφεύγετε τα ξεσπάσματα.

Χρησιμοποιήστε τις κατάλληλες τεχνικές για να αναπτύξετε μια επιθυμητή συμπεριφορά και ΟΧΙ την τιμωρία!!!

Μην του δίνετε αυτό που προσδοκεί για να αποφύγετε μια έκρηξη θυμού

Είναι σημαντικό να αντιληφθεί το παιδί ότι οι εκρήξεις θυμού δεν λειτουργούν. Εάν το παιδί προβεί σε έκρηξη θυμού στο κατάστημα γιατί θέλει να αγοράσει ένα παιχνίδι, ΜΗΝ του το αγοράσετε. Δίνοντάς του αυτό που θέλει, το αποτέλεσμα θα είναι να καταστεί ως στάση το ξέσπασμα και να ενισχύεται συνεχώς στο μυαλό του ως τρόπος για να παίρνει αυτό που θέλει. Είναι σημαντικό να διδάξουμε στα παιδιά υγείες τρόπους ώστε να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, να γνωρίζουν τι να κάνουν και πως να τα εκφράζουν, αντί να έχουν ξεσπάσματα. Μαθαίνοντας στα παιδιά τέτοιους τρόπους, τα βοηθάμε ώστε να αναπτύξουν κοινωνικά κατάλληλους τρόπους αντιμετώπισης των εκρήξεων θυμού τους. Για παράδειγμα, μπορείτε να το διδάξετε πώς να παίρνει μερικές βαθιές αναπνοές για να ηρεμήσει. 

Επιβραβεύστε.... 

Είναι καλό να επιβραβεύονται όταν συμπεριφέρονται σωστά. Ο έπαινος στη διαχείριση των συναισθημάτων είναι απαραίτητος, διότι επισημαίνει τις σωστές συμπεριφορές. Για παράδειγμα, πείτε: "Ο Γιάννης συμπεριφέρθηκε σωστά σήμερα στο κατάστημα, με άκουσε και ακολούθησε τις οδηγίες". Πρέπει λοιπόν, οι γονείς να εκφράσουν πόσο χαρούμενοι και περήφανοι είναι για το παιδί. 

Το αποτέλεσμα στο παραπάνω παράδειγμα μπορεί να έρθει και σταδιακά. Δηλαδή, θα μπορούσε ο γονιός να προσφέρει ένα αυτοκόλλητο όσο βρίσκεται μέσα στο κατάστημα χωρίς να κλαίει. Αν καταφέρει να περιμένει να ολοκληρωθεί η διαδικασία "ψώνια", να του προσφέρει άλλο ένα αυτοκόλλητο. Αν το παιδί ζητήσει κάτι και εσείς του το αρνηθείτε και δεν έχει ακραία συμπεριφορά να επιβραβεύσετε το παιδί με άλλο ένα αυτοκόλλητο για την καλή του συμπεριφορά. 

Να θυμάστε όμως: Αυτές οι τεχνικές θετικής συμπεριφοράς είναι στρατηγικές που χρειάζονται μεγάλη προσπάθεια και επιμονή, αλλά οδηγούν στο να αποτρέπουν πολλά προβλήματα συμπεριφοράς του παιδιού.